Nadawca publiczny każdego kraju będącego pełnoprawnym członkiem EBU może co roku zgłosić do Konkursu Piosenki Eurowizji jeden utwór, reprezentujący dowolny gatunek muzyczny. Program organizowany jest w jednym z uczestniczących krajów. Podczas koncertu, kiedy zostaną zaprezentowane wszystkie konkursowe propozycje, rozpoczyna się głosowanie na poszczególne utwory (w głosowaniach pomija się piosenkę własnego kraju). Dawniej głosy przyznawali członkowie specjalnej narodowej komisji sędziowskiej. Zgodnie z regułami obowiązującymi od 1998 do 2008, zwycięzcę wybierali telewidzowie głosujący za pomocą telefonów i SMS-ów (w Polsce: w systemie audiotele). W 2009 wprowadzono zmianę reguł głosowania, w myśl której o przyznaniu punktów danej piosence decyduje po połowie głosowanie widzów i komisji sędziów, w których skład wchodzą profesjonalni muzycy. Na podstawie wyników głosowania prezenterzy telewizyjni z poszczególnych państw ogłaszają liczbę punktów przyznanych najwyżej ocenionym piosenkom. Od 1975 punktami nagradza się 10 najwyżej ocenionych piosenek, przy czym najlepsza otrzymuje 12 punktów, kolejna – 10 pkt, a pozostałe od 8 do 1 punktu (tzw. skala eurowizyjna). Po zsumowaniu wszystkich punktacji prowadzący ogłaszają kraj, który zwyciężył, a reprezentant kraju otrzymuje statuetkę oraz ponownie prezentuje konkursową piosenkę na scenie. Nagrodą dla nadawcy publicznej za wygraną w konkursie jest prawo do organizacji kolejnego finału.
Koncerty konkursowe prowadzi zazwyczaj jeden lub więcej prowadzących. Każdy koncert rozpoczyna się od występu otwarcia (ang. opening act), natomiast w czasie poświęconym na głosowanie telewidzów prezentowany jest pokaz artystyczny (tzw. interval act). Oficjalnym utworem konkursu jest preludium do utworu „Te Deum” Marca-Antoine’a Charpentiera. Koncerty rozpoczynają się zwykle o godz. 21:00 czasu środkowoeuropejskiego letniego, niezależnie od strefy czasowej, gdzie leży państwo organizujące konkurs.
W latach 2004–2008 Konkurs Piosenki Eurowizji składał się z dwóch koncertów: półfinału i finału konkursu. Dziesięć najwyżej notowanych piosenek z półfinału przechodziło do rundy finałowej, w której konkurowało z czternastoma innymi utworami, zakwalifikowanymi do finału na podstawie wyników punktowych krajów osiągniętych w poprzednich latach. Od 2008 organizowane są dwa półfinały, z czego jeden odbywa się we wtorek, a drugi – w czwartek. W sobotę odbywa się koncert finałowy, w którym biorą udział reprezentanci ponad 20 krajów: po 10 uczestników z każdego półfinału, kraj-organizator oraz państwa z grupy tzw. Wielkiej Piątki (do 2011 – Wielkiej Czwórki), czyli kraje płacące najwyższe składki członkowskie na rzecz EBU (tj. Niemcy, Francja, Hiszpania, Wielka Brytania i Włochy (od 2011).